MB NEWS-प्रासंगिक लेख/अनुप कुसुमकर...........*16 नोव्हेंबर राष्ट्रीय पत्रकार दिन*

 *16 नोव्हेंबर राष्ट्रीय पत्रकार दिन*

स्वतंत्र भारतात प्रेस कमिशनने भारतातील वृत्तपत्र स्वातंत्र्याचे संरक्षण आणि पत्रकारितेत उच्च दर्जा स्थापित करण्याच्या उद्देशाने प्रेस कौन्सिलची कल्पना केली. 4 जुलै 1966 रोजी भारतात प्रेस कौन्सिलची स्थापना झाली, जिने 16 नोव्हेंबर 1966 पासून औपचारिक काम सुरू केले. तेव्हापासून दरवर्षी १६ नोव्हेंबर हा *राष्ट्रीय पत्रकार दिन* म्हणून साजरा केला जातो.

आज जगातील सुमारे 50 देशांमध्ये प्रेस कौन्सिल किंवा मीडिया कौन्सिल आहेत.राष्ट्रीय पत्रकार दिन वृत्तपत्रांच्या स्वातंत्र्य आणि जबाबदाऱ्यांकडे आपले लक्ष वेधतो.

*आज पत्रकारितेचे क्षेत्र व्यापक झाले आहे.*

पत्रकारिता ही माहितीपूर्ण, शैक्षणिक आणि मनोरंजक संदेश जनतेपर्यंत पोहोचवण्याची कला आणि पद्धत आहे. वृत्तपत्र हे लाखो परीक्षक आणि अगणित समीक्षकांसह उत्तरपुस्तकासारखे असते. इतर माध्यमांचे परीक्षक आणि समीक्षक हे देखील त्यांचे लक्ष्य गट आहेत. वस्तुस्थिती, वास्तववादी संतुलन आणि वस्तुनिष्ठता हे त्याचे मूलभूत घटक आहेत. मात्र त्यांच्या उणिवा आज पत्रकारितेच्या क्षेत्रात मोठी शोकांतिका ठरत आहेत. पत्रकार प्रशिक्षित असो वा अप्रशिक्षित, पत्रकारितेत वस्तुस्थिती असली पाहिजे हे सर्वांना ज्ञात असणे महत्त्वाचे आहे. पण वस्तुस्थितीचा विपर्यास करून, अतिशयोक्ती करून किंवा कमी करून खळबळ माजवण्याची प्रवृत्ती आज पत्रकारितेत वाढू लागली आहे.पक्षपात आणि असमतोलही अनेकदा बातम्यांमध्ये पाहायला मिळतो. अशा प्रकारे बातम्यांमध्ये निहित स्वार्थ स्पष्टपणे दिसून येतात. आजच्या बातम्यांमध्ये विचारांची सरमिसळ होत आहे. बातमीचे संपादकीय

बातम्यांमध्ये संमिश्र यामध्ये मते मांडली जात आहेत. वर्तमानपत्रांचे संपादकीय केले जात आहेत. कल्पनांवर आधारित बातम्यांची संख्या वाढू लागली आहे. यामुळे पत्रकारितेतील एक अस्वास्थ्यकर प्रवृत्ती विकसित झाली आहे. बातमी ही कल्पनांची जननी आहे. त्यामुळे बातम्यांवर आधारित कल्पनांचे स्वागत करता येईल. पण कल्पनांवर आधारित बातम्या म्हणजे शापच.

प्रसारमाध्यमे समाजाचा आरसा आणि दिवा दोन्ही मानली जातात. यातील वृत्त माध्यमे मग ती वृत्तपत्रे असोत वा वृत्तवाहिन्या, त्यांना मुळात समाजाचा आरसा मानले जाते. आरशाचे काम समतल आरशाप्रमाणे काम करणे हे आहे जेणेकरून तो समाजाचे अचूक चित्र समाजासमोर मांडू शकेल. परंतु काहीवेळा निहित स्वार्थांमुळे ही बातमी माध्यमे समतल आरशाऐवजी उत्तल किंवा अवतल आरशाप्रमाणे वावरू लागतात. त्यामुळे समाजाचे अवास्तव, काल्पनिक आणि विकृत चित्रही समोर येते.

*राष्ट्रीय पत्रकार दिनाच्या सर्व पत्रकार बांधवांना शुभेच्छा*

*आपला*

*अनुप कुसूमकर*

*पत्रकार,वृत्त संपादक*

*तालुका अध्यक्ष,*

*महाराष्ट्र राज्य मराठी पत्रकार संघ,मुंबई*