मायेचा ओलावा:नागनाथ (नाना) बडे यांचे पक्ष्यांसाठी पाणवठे
उन्हाळ्याच्या रखरखत्या दिवसांत, जेव्हा सूर्य आग ओकत असतो, तेव्हा नागनाथ (नाना) बडे मायेची सावली धरून उभे असतात. ज्येष्ठ साहित्यिक, माजी केंद्रप्रमुख आणि बहुआयामी व्यक्तिमत्त्व लाभलेले नागनाथ बडे (नाना), पशु-पक्ष्यांच्या हृदयात आदराने कोरले गेलेले नाव आहे.
उन्हाच्या तडाख्यात जेव्हा धरणीमाताही कोरडी पडते, तेव्हा नाना आपल्या हातांनी पाणवठे तयार करतात. तहानलेल्या जिवांना पाणी पाजतात आणि त्यांच्यात नवं चैतन्य निर्माण करतात. नानांच्या पाणवठ्याजवळ एक लहानगं चितर पक्षाचं पिल्लू तहानेने व्याकुळ होऊन पडलेलं दिसलं. नानांनी त्याला आपल्या हातांनी उचललं, पाणी पाजलं आणि त्याच्या पंखात पुन्हा बळ भरलं. त्या लहानग्या जीवात जेव्हा पुन्हा शक्ती आली, तेव्हा ते आनंदाने उडून गेलं.
हे दृश्य पाहताना निसर्ग आणि माणूस यांचं नातं किती घट्ट आहे, याची प्रचिती येते. नानांसारखे लोक जेव्हा निसर्गाची काळजी घेतात, तेव्हा ते केवळ पशु-पक्ष्यांनाच नाही, तर आपल्या सर्वांना जगण्याचा खरा अर्थ शिकवतात.
आजच्या जगात जिथे माणूस स्वार्थात बुडाला आहे, तिथे नानांसारखे लोक माणुसकीचा झरा बनून वाहतात. त्यांच्या कार्यामुळे निसर्गाची सुंदरता टिकून राहते आणि पशु-पक्ष्यांना जीवदान मिळते.
नानांचं हे कार्य म्हणजे केवळ एक सेवा नाही, तर ती एक प्रेरणा आहे. त्यांच्याकडून आपण शिकायला हवं की, प्रत्येक पशु-पक्ष्यात जीव आहे आणि त्यांची काळजी घेणं हे आपलं कर्तव्य आहे.
बडे नानांच्या पाणवठ्यावर जेव्हा सूर्य मावळतीला जातो, तेव्हा एक वेगळीच शांतता पसरते. पक्ष्यांचा किलबिलाट आणि पाण्याचा खळखळाट, हेच नानांच्या कार्याची साक्ष देतात.
पशु-पक्ष्यांसाठी पाणवठे तयार करून नानांनी निसर्गाच्या रक्षणात मोलाचे योगदान दिले आहे, देत आहेत. त्यांच्या कार्यामुळे अनेक तहानलेल्या जिवांना जीवनदान मिळाले आहे. त्यांनी समाजासमोर माणुसकीचा एक आदर्श निर्माण केला आहे. नानांचे कार्य भावी पिढ्यांना प्रेरणा देणारे आहे.नागनाथ (नाना) बडे यांचे कार्य केवळ एका पाणवठ्यापुरते मर्यादित नाही, तर ते एक व्यापक दृष्टिकोन आणि निसर्गाप्रती असलेली त्यांची अतूट बांधिलकी दर्शवते. बडे नानांचे कार्य हे निसर्गाप्रती असलेल्या त्यांच्या निस्वार्थ प्रेमाचा पुरावा आहे. ते प्रत्येक सजीवांमध्ये दैवी अंश पाहतात आणि त्यांची काळजी घेणे हे आपले कर्तव्य मानतात. आजच्या स्वार्थी जगात नानांसारखे लोक माणुसकीचा खरा अर्थ जिवंत ठेवतात. ते इतरांना निःस्वार्थ सेवा करण्याची प्रेरणा देतात.
बडे नानांचे कार्य पर्यावरण संरक्षणाच्या दृष्टीने अत्यंत महत्त्वाचे आहे. ते लोकांना निसर्गाचे महत्त्व आणि त्याचे संरक्षण करण्याची गरज सांगतात.बडे नानांचे कार्य भावी पिढीला निसर्गाची काळजी घेण्यास आणि माणुसकी जतन करण्यास प्रेरित करते.बडे नाना यांच्यासारख्या लोकांकडून प्रेरणा घेऊन, आपणही आपल्या सभोवतालच्या निसर्गाची काळजी घेतली पाहिजे आणि प्रत्येक सजीवाप्रती प्रेम आणि आपुलकी दाखवली पाहिजे.
नागनाथ (नाना) बडे हे केवळ एक साहित्यिक किंवा माजी केंद्रप्रमुख नाहीत, तर ते एक संवेदनशील आणि निसर्गप्रेमी व्यक्ती आहेत. त्यांच्यात प्राणिमात्रांबद्दल असीम प्रेम आणि करुणा आहे. उन्हाळ्याच्या दिवसांत जेव्हा पाणी टंचाई जाणवते, तेव्हा त्यांना पशु-पक्ष्यांची चिंता सतावते. त्यांच्या याच संवेदनशीलतेतून पाणवठ्यांची निर्मिती होते.
नाना बडे यांच्या पाणवठ्यांची निर्मिती ही केवळ एक तात्पुरती उपाययोजना नाही, तर ती एक दीर्घकालीन आणि निस्वार्थ सेवा आहे. ते नियमितपणे पाणवठ्यांमध्ये पाणी भरतात आणि त्यांची स्वच्छता ठेवतात. या कार्यासाठी ते कोणत्याही मोबदल्याची अपेक्षा करत नाहीत.नाना बडे यांच्या पाणवठ्यांवर अनेक प्रकारचे पशु-पक्षी येतात. तेथे त्यांना पाणी आणि आश्रय मिळतो. नाना बडे त्यांना पाहून आनंदित होतात आणि त्यांच्या जीवनातून प्रेरणा घेतात. त्यांच्या मते, पशु-पक्षी हे निसर्गाचे अविभाज्य घटक आहेत आणि त्यांची काळजी घेणे हे आपले कर्तव्य आहे.
नाना बडे केवळ पाणवठे तयार करत नाहीत, तर ते समाजाला निसर्गाचे महत्त्व देखील सांगतात. ते शाळा, महाविद्यालये आणि सामाजिक संस्थांमध्ये जाऊन निसर्ग संवर्धनाबद्दल मार्गदर्शन करतात. त्यांच्या मते, प्रत्येक व्यक्तीने आपल्या परीने निसर्गाचे रक्षण केले पाहिजे.
पक्षीमित्र नागनाथ
(नाना ) बडे यांचे कार्य भावी पिढीसाठी एक आदर्श आहे. त्यांच्या कार्यामुळे तरुण पिढीला निसर्गाबद्दल प्रेम आणि आदर वाटेल. त्यांच्या कार्यामुळे समाजात सकारात्मक बदल घडतील.
✍️ प्रा..डॉ. सिद्धार्थ तायडे
(९८२२८३६६७५ )
टिप्पण्या
टिप्पणी पोस्ट करा